2025-10-07
Według raportu NASK „Nastolatki 3.0”, aż 62% młodych ludzi przyznaje, że doświadczyło w Internecie sytuacji, które były dla nich nieprzyjemne lub krzywdzące.

Zjawisko cyberprzemocy, hejtu czy uwodzenia online staje się coraz bardziej powszechne, a rodzice stają przed trudnym pytaniem: jak chronić swoje dzieci w cyfrowym świecie, nie odbierając im jednocześnie poczucia prywatności i autonomii? Wyzwanie między troską a inwigilacją staje się jednym z kluczowych dylematów współczesnego rodzicielstwa.

 

Rodzice, którzy jeszcze dekadę temu martwili się głównie o to, ile czasu ich dzieci spędzają przed ekranem, dziś muszą stawić czoła o wiele bardziej złożonym wyzwaniom. Internet przestał być jedynie przestrzenią rozrywki – stał się środowiskiem społecznym, w którym dzieci nawiązują przyjaźnie, uczą się, ale też wystawiają na ryzyko kontaktu z osobami nieznajomymi, agresją słowną czy manipulacją emocjonalną. Granica między realnym a wirtualnym doświadczeniem zaciera się, a konsekwencje negatywnych wydarzeń w sieci mogą być równie bolesne, jak te mające miejsce w szkolnym korytarzu.

 

W tej rzeczywistości naturalnie pojawia się potrzeba narzędzi, które pozwolą rodzicom reagować na czas. Kluczowe jest jednak to, by nie naruszały one podstawowego prawa dziecka do prywatności. W debacie publicznej coraz częściej podnoszone są zarzuty, że nieprzemyślane monitorowanie aktywności w Internecie jest formą cyfrowej inwigilacji. Rodzice obawiają się, że w imię bezpieczeństwa mogą utracić zaufanie swoich dzieci, a przecież to właśnie relacja oparta na dialogu jest najskuteczniejszą metodą prewencji.

 

Rozwiązaniem okazują się technologie, które działają na zasadzie systemu wczesnego ostrzegania. Analiza kontekstu, identyfikowanie sygnałów ostrzegawczych – takich jak wulgarne słownictwo, groźby czy niepokojące zmiany w zachowaniu – pozwalają rodzicowi zauważyć problem, zanim przybierze on poważniejszą formę. To cyfrowy odpowiednik czerwonej lampki, która zapala się, gdy dziecko może potrzebować wsparcia. W tym sensie technologia nie zastępuje rozmowy, lecz podpowiada, kiedy powinna się ona odbyć i czego może dotyczyć – mówi Bolesław Michalski, ekspert ds. cyberbezpieczeństwa dzieci i młodzieży w Locon, który rozwija funkcję opartą na analizie kontekstu zachowań online w ramach aplikacji Bezpieczna Rodzina.

 

Ochrona przed hejtem czy groomingiem to jedno, ale równie ważne jest dbanie o higienę cyfrową i równowagę w korzystaniu z technologii. Niepokojące mogą być nie tyle same wahania czasu spędzanego przed ekranem, ile pojawiające się anomalie — na przykład nagłe, częste korzystanie z urządzeń w godzinach nocnych czy gwałtowne zmiany w codziennych nawykach online. Takie sygnały mogą świadczyć o trudnościach emocjonalnych dziecka albo presji ze strony rówieśników. W takich sytuacjach monitoring zachowań cyfrowych staje się narzędziem diagnostycznym, które nie stygmatyzuje, lecz daje opiekunom wiedzę potrzebną do właściwego wsparcia.

 

Nie bez znaczenia pozostaje kwestia prywatności. Każda forma nadzoru powinna być jasno zakomunikowana dziecku i uzgodniona w ramach rodzinnego kontraktu. Narzędzia cyfrowe mają wspierać zaufanie, a nie je zastępować. Brak transparentności może prowadzić do poczucia kontroli i osaczenia, które często wywołuje odwrotny skutek – dzieci zamykają się w sobie i ukrywają swoje doświadczenia. Dlatego najlepsze rozwiązania opierają się na równowadze – sygnalizują problem, ale nie odsłaniają prywatnych treści.

 

Rozwój narzędzi wspierających bezpieczeństwo w sieci powinien iść w parze z edukacją cyfrową. Nawet najbardziej zaawansowana technologia nie zastąpi rozmowy o emocjach, relacjach czy granicach w świecie online. Funkcje, które dyskretnie monitorują sygnały hejtu czy przemocy, mogą być skuteczne jedynie wtedy, gdy rodzic wykorzysta je jako punkt wyjścia do dialogu. Ostatecznym celem nie jest bowiem kontrola, lecz budowanie kompetencji społecznych i cyfrowych, które pozwolą dzieciom samodzielnie radzić sobie z wyzwaniami Internetu – dodaje Bolesław Michalski.

 

Nieprzypadkowo w projektowanie nowoczesnych rozwiązań angażowani są psychologowie i eksperci od przemocy rówieśniczej. To oni wskazują granicę między narzędziem wspierającym profilaktykę a rozwiązaniem, które może być odebrane jako naruszenie intymności. Efektem takich konsultacji są technologie, które działają w tle i stają się cyfrową tarczą – obecne, ale nienarzucające się. Rodzice stają dziś wobec jednego z największych dylematów współczesności: jak pogodzić potrzebę ochrony z prawem dziecka do prywatności? Nie ma tu prostych odpowiedzi ani uniwersalnych rozwiązań. Każda rodzina musi znaleźć własny sposób na balans między troską a autonomią. Technologia może w tym pomóc, o ile nie stanie się celem samym w sobie, lecz pozostanie środkiem do budowania dialogu, zaufania i wspólnego poczucia bezpieczeństwa.

Nadesłał: 2pr