Sepsa – co o niej wiemy?

Posocznica, nazywana też sepsą, nie jest chorobą, tylko zespołem objawów organizmu pojawiających się w odpowiedzi na zakażenie. Jest to nadmierna reakcja układu odpornościowego człowieka, która może pojawić się w wyniku zakażenia krwi różnorodnymi gatunkami bakterii, grzybów, a nawet wirusów.¹ Ponieważ sepsa jest zespołem objawów, nie można się nią zakazić. Zakazić można się natomiast bakteriami lub innymi drobnoustrojami, które w pewnych warunkach i u pewnych osób mogą wywołać infekcję, prowadzącą do sepsy.¹ Chociaż dokładne dane nie są znane, eksperci są zdania, że sepsa jest wiodącą przyczyną zgonów i poważnych zachorowań na całym świecie.² Pacjenci, którzy przeżyją sepsę, często borykają się z długotrwałymi problemami fizycznymi, psychicznymi i poznawczymi.²

Sepsa w liczbach

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podkreśla, że na całym świecie aż 7 proc. zgonów wśród małych dzieci jest spowodowanych sepsą.³ Jedną z przyczyn jej rozwoju mogą być zakażenia powodowane przez pneumokoki i meningokoki.¹ Sepsa to wciąż aktualne wyzwanie zdrowotne: specjaliści z Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego zauważyli, że w ostatnich latach zwiększyła się liczba notowanych przypadków inwazyjnych zakażeń bakteryjnych, w tym sepsy, zwłaszcza tej powodowanej przez meningokoki.¹ Eksperci z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny (NIZP-PZH) poinformowali, że około 70 proc. wszystkich przypadków zakażenia meningokokami w 2016 roku zakończyło się sepsą.⁴Z tych samych danych wynika, że w 2016 r. w Polsce zanotowano 989 przypadków zachorowań na sepsę. Ok. 12 proc. z nich stanowiły zakażenia wywołane przez meningokoki. Pozostałe zakażenia wywołane zostały przez: pneumokoki (ok. 64 proc.), salmonellę (ok. 20 proc.) i H. influenzae (ok. 4 proc.).⁴

Co powinniśmy wiedzieć o meningokokach?

Meningokoki to bakterie, które powodują inwazyjną chorobę meningokokową, przebiegającą jako sepsa lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.⁵Spośród 5 rodzajów meningokoków wywołujących zachorowania na świecie, w Polsce i w Europie dominują meningokoki serogrupy B i C.^5,⁶Wywołują one większość, bo ponad 90 proc. Zachorowań.¹¹ ¹² Inwazyjna choroba meningokokowa szczególnie zagraża najmłodszym dzieciom – 8 na 10 przypadków IChM u dzieci w 1. roku życia jest wywoływana przez serogrupę B.⁵Dziecko może się zakazić meningokokami w wyniku kontaktu z bezobjawowym nosicielem tych mikrobów, rzadziej z osobą chorą.⁵Zakażenie przenosi się drogą kropelkową i poprzez bliski, bezpośredni kontakt z wydzieliną z górnych dróg oddechowych nosiciela lub chorego.⁵Możliwe objawy IChM, na które szczególnie warto zwrócić uwagę to: gorączka, zmęczenie, wymioty, zimne dłonie i stopy, zimne dreszcze, silne bóle mięśni, stawów, klatki piersiowej i jamy brzusznej, szybki oddech, biegunka.⁷Inwazyjna choroba meningokokowa przebiega bardzo szybko, objawy są mylące, a czas na reakcję i pomoc lekarza bardzo krótki.² Często pierwsze objawy, przypominają grypę i leczone są domowymi sposobami. Niestety, rozwój zakażenia postępuje szybko i w ciągu nawet 24 godzin może doprowadzić do zgonu. Zazwyczaj pacjenci trafiają do szpitala już w ciężkim stanie, kiedy, mimo podjęcia leczenia, choroba może spowodować u dziecka poważne i trwałe następstwa.

Mimo intensywnego leczenia szpitalnego, IChM może pozostawić trwałe następstwa, takie jak np. niedosłuch, uszkodzenia mózgu czy amputacje kończyn.⁷Inwazyjna choroba meningokokowa budzi respekt u każdego, kto miał do czynienia z chorym dotkniętym tym zakażeniem.⁸Ważne, by wiedzieć i pamiętać, że przyczyną sepsy mogą być właśnie meningokoki. Nie jest to wiedza powszechna – według badań Millward Brown, jedynie 9 proc. badanych mam wymieniło sepsę jako możliwą konsekwencję zakażenia meningokokowego.⁹.

Jak wyprzedzić meningokoki i sepsę?

Sepsa meningokokowa jest bardzo poważnym stanem, jednak niska świadomość rodziców na temat posocznicy oraz meningokoków, które mogą być jedną z jej przyczyn, powodują, że stosunkowo niewiele mam decyduje się na wykonanie szczepienia.⁹Badania przeprowadzone przez Millward Brown pokazały, że zaledwie 5 na 100 mam uczestniczących w badaniu zaszczepiła swoje pociechy przeciwko meningokokom⁹. Dzieje się tak dlatego, że mamy dysponują ograniczoną wiedzą na temat zakażenia meningokokowego.⁹Co ważne, profilaktyka zakażeń meningokokowych jest możliwa.⁵Dostępne są szczepienia przeciwko meningokokom, w tym przeciwko serogrupie B⁵, która występuje najczęściej w naszym regionie geograficznym.⁸W Polsce szczepienia przeciwko meningokokom należą do grupy szczepień zalecanych, czyli płatnych.^5,¹º. Warto wiedzieć, że szczepić można dzieci już po ukończeniu 2. miesiąca życia.⁵

Więcej informacji o zakażeniach meningokokowych znajdziesz pod adresem:

www.wyprzedzmeningokoki.pl